Gek op wijn
Barolo – Wijn van de koningen
Wat is Barolo?
Het antwoord hierop is complexer dan u denkt, en dat komt omdat Barolo verschillende dingen kan vertegenwoordigen en betekenen. In de eerste plaats is Barolo een gebied in Piemonte, dat in Noord-Italië aan de voet van de Alpen tegen Zwitserland ligt en Turijn als grootste stad heeft. Daarnaast is Barolo ook de naam van een stad die ongeveer 74 km ten zuiden van Turijn ligt en dus nog steeds deel uitmaakt van Piemonte. Tot slot is Barolo ook een algemene aanduiding voor een rode wijn gemaakt van de Nebbiolo-druif, die per definitie alleen in Piemonte kan worden verkregen, en dit is de aanduiding die we hier beginnen. Met andere woorden, als je dit leest terwijl je een glas rode wijn proeft uit een fles waarop Barolo staat, ben je onderweg.
Het is echter belangrijk om te benadrukken dat Piemonte ook de thuisbasis is van andere soorten wijnen zoals Barbera en Dolcetto, net zoals de Nebbiolo-druif ook wordt gebruikt om de lichtere en fruitigere Nebbiolo-wijnen en de elegantere en vrouwelijkere Barbaresco's te maken.
De Nebbiolo-druif wordt onder andere gekenmerkt door zijn zeer dikke schil, die bijdraagt aan de enorme hoeveelheid tanninezuur (tanines) die altijd kenmerkend is voor een Barolo. Als u dan wetgeving opneemt over een alcoholpercentage van minstens 13,5% (en vaker 14,5-15%), dan realiseert u zich dat het om een zeer complexe, kruidige, zware en krachtige zaak gaat. Maar een Barolo kan ook gemakkelijk worden gekenmerkt door veel elegantie en zijdeachtig fruit, zoals je dat van Bourgogne kent.
Traditionalisten VS Modernisten
Net als veel koningen en andere posities op het hof wordt Barolo gevochten (hoewel niet dodelijk), dus ten minste intense gevechten over wat de echte Barolo bestaat uit. Over het algemeen is er een onderscheid tussen traditionalisten en modernisten, en een fles Barolo kan sterk variëren in smaak afhankelijk van welke van de twee scholen hij vertegenwoordigt.
Een van de verschillen tussen de twee stijlen is de lengte van de maceratie (huidcontact). Traditionalisten gebruiken een kortere periode tot acht dagen, terwijl modernisten wel zeven weken kunnen doorbrengen. Dit laatste resulteert in een hoger alcoholgehalte en meer tannines, waardoor u met aanzienlijk complexere wijnen te maken krijgt.
Een ander verschil tussen de twee stijlen is de opslag van vaten, waarbij traditionalisten traditioneel grote gebruikte vaten (ook tonneaux genoemd) van 500-600 liter gebruiken, terwijl modernisten meer werken met gebruikte Franse vaten (barriques) van ongeveer 225 liter. Het verschil is dat kleinere vaten meer smaak geven aan het vat, wat misschien paradoxaal klinkt, maar dit komt omdat de wijn in kleine vaten meer contact heeft met het hout door de beperkte ruimte. Typische kenmerken van kleine en nieuwe vaten zijn dat ze meer smaak- en geurnoten van hout en vanille afgeven, waarbij gebruikte vaten noten toevoegen van de vorige wijnen die in hetzelfde vat zijn gelegd. Beide stijlen hebben echter gemeen dat de wijn volgens de Italiaanse wetgeving minstens 1,5 jaar oud is.
Goed om op te bergen, goed om te eten
Door de dikke schil van de Nebbiolo-druif en in combinatie met de relatief lange rijping op vaten is Barolo een van de beste wijnen ter wereld om te bewaren. In feite zal een goede Barolo uit de beste vintages pas na tien jaar zijn piek bereiken, en hoewel dit lang kan klinken, wordt het een beetje geholpen door de Italiaanse wet dat Barolo pas drie volledige jaren (vanaf 1 januari) na het oogstjaar mag worden vrijgegeven.
Omdat Barolo van nature een beetje ouder wordt voordat hij wordt geopend, moet hij ook een tot vier uur voor het serveren worden geopend (opnieuw afhankelijk van het jaar) en ten slotte mag hij niet te heet worden gedronken, omdat dit kan leiden tot een iets te heftige ervaring in de mond. Het is niet ongebruikelijk dat een Barolo tijdens het eerste uur in het glas zijn smaak en karakter verandert, omdat de temperatuur stijgt en hij meer aan lucht wordt blootgesteld. Voor het serveren zijn grote glazen met een bordeauxrode uitstraling het beste, bij voorkeur bij 15-16 graden.
Vanuit gastronomisch oogpunt biedt Barolo zowel mogelijkheden als beperkingen. Door de sterke tannines en het hoge alcoholgehalte moeten veel gerechten achterwege worden gelaten, omdat maar heel weinig voedingselementen het kunnen. Maar als je het perfecte gerecht krijgt, hebben we te maken met een aantal van de beste ingrediënten ter wereld, waar de Italiaanse keuken echt mag schitteren.
Zoals gezegd heeft het zijn recht om Barolo te kunnen volgen, en rood vlees zal vaak een zekere winnaar zijn, omdat de tannines in de wijn de eiwitten in het vlees aanvallen en een symbiose creëren. En bij rood vlees is het niet noodzakelijk alleen een steak op de barbecue, maar ook complexere en diepere gerechten zoals een stoofpot met veel donkere saus en specerijen. Maar als je nu een goede biefstuk hebt, doe je er best een paar plakjes foie gras en een beetje versgeraspte truffel (bij voorkeur witte truffel uit Piemonte) overheen om het zo decadent mogelijk te maken!
Over het algemeen is Barolo gewoon blij met zware en vette gerechten, die de toegenomen hoeveelheid alcohol tegengaan. In Piemonte zou dit meestal het geval zijn bij wat vet rundvlees, dat in bloem wordt gewikkeld, gestoofd en vervolgens enkele uren in Nebbiolo wordt gekookt. Als je kaas voor je Barolo wilt eten, zijn zowel parmezaanse kaas als comté aan te bevelen.